Лондон, 2018 година. На состанокот на кој присуствувале група научници од Кралскиот колеџ на лекари (Royal College of Physicians - RCP) се дискутирало дали дебелинатa треба да биде признаена како болест или не. Д-р Ендрју Годард внимателно слушал. И требало да слуша. Само пред неколку месеци бил избран за 121 претседател на RCP – најмлад во последните 400 години.
За него овој состанок не бил игра на зборови, туку сериозна тема што ќе го промени начинот на којшто луѓето ја гледаат и ја третираат дебелината. На крајот на состанокот гласовите биле обединети – дебелината претставува болест. Хронична, но сепак болест што може да се третира и не зависи само од нашите гени туку и од модерната средина во која живееме.
„За здравјето на населението важно е да ја отстраниме стигмата врзана за дебелината. Не станува збор за личен избор на начинот на живот, туку за болест предизвикана од здравствени нееднаквости, генетски влијанија и социјални фактори“, вели д-р Ендрју Годард.
Тимот лекари на д-р Ендрју Годард не биле првите што се состанале да дискутираат во врска со дебелината. Насекаде во светот слични експертски работни групи дошле до истиот заклучок кој често предизвикува жестоки дебати во јавноста. Дебелината сè уште се смета за прашање на животниот стил, за тоа колку јадете и колку малку се движите. Колку енергија внесувате и колку енергија трошите. Едноставно, нели? Но според науката, ова не е точно.
За да сфатите зошто, да почнеме со краток експеримент за размислување.
Замислете болест која:
Но луѓето што живеат со оваа болест ретко бараат професионална лекарска помош бидејќи веруваат дека сами може да се справат.
Зар не сметате дека оваа болест е сериозен медицински проблем?
„Намалување на телесната тежина од само 5% е доволно да се намали ризикот од некои здравствени компликации поврзани со телесната тежина, како што е висок крвен притисок.“
Оваа болест не е измислена, ниту невидлива. Таа постои и се нарекува дебелина. Луѓето што живеат со дебелината се потсетуваат на тоа секој ден – во јавниот превоз, продавниците за облека, парковите, дури и кога вечераат со луѓето што ги сакаат. Но големината е најмалку важен аспект на дебелината. Важни аспекти се оние што не можете да ги видите.
Добрата вест е тоа што дебелината е болест што може да се третира, а луѓето што живеат со неа сé уште може да ги подобрат своето здравје и својата благосостојба. Всушност, намалување на телесната тежина од само 5% е доволно да се намали ризикот од некои здравствени компликации поврзани со телесната тежина, како што е висок крвен притисок.
Но справувањето со телесната тежина нема брзи решенија. За да ослабат и да ја одржат телесната тежина, на луѓето со дебелина им треба соодветен тековен третман и грижа. Поради тоа важно е дебелината да се препознае како болест и да се третира со користење на најновите научни достигнувања.
Иако на многу луѓе дебелината им е заедничка карактеристика, секому му треба индивидуален план за третман. Сите ние имаме различни гени, здравје, животна историја, карактери и опкружување и не сме мотивирани од исти цели. Персонализираниот план за третман веројатно ќе бара комбинација од различни терапевтски опции за да се задоволат потребите на поединецот.
Сè повеќе здравствени работници ја препознаваат комплексноста на дебелината и учат како да помогнат. Нивниот сет алатки кои нудат различни терапевтски опции се зголемува и постојано се надградува. Денес во него се вклучени терапии за однесувањето (бихевиористички терапии), замена на оброците и нискоенергетски диети, лекови против дебелина и баријатрична хирургија. Тие, исто така, гледаат многу повеќе отколку само што јадете и колку се движите. Современото справување со дебелината подразбира разбирање на индивидуалните планови на исхрана (како, кога и зошто јадете), како и на плановите за расположение, сон, стрес и физичка активност.
